Rehydrating the Earth, Amboselli Nationa Park, Kenia

REAL: Re-hydrating the Earth and Arid Landscapes

Aan de voet van de Kilimanjaro nog net in Kenia ligt één van de mooiste stukjes natuur op aarde. Een klein beschermd natuurgebied dat huisvesting biedt aan een groot aantal diersoorten. Omringd door Masai stammen leven de wilde dieren gezamenlijk met Masai vee van dezelfde natuur. Dit is de locatie waar Peter Westerveld van de Westerveld stichting het REAL project heeft geïnitieerd.

Een groot probleem in veel Afrikaanse landen is water management. Zo ook in Amboseli National Park. Het probleem hier kent vele facetten, er is te weinig groen om alle mensen en dieren te voorzien van eten en brandhout. En er is te weinig water om alle wilde dieren en al het vee te drinken te geven. De oorzaak van dit probleem is dat er in het regenseizoen zeer veel regen valt en van de Kilimanjaro het park instroomt. Dit leidt tot overstromingen die stukken grond en planten wegslaan. Door de kleiachtige grond is het voor het water zeer moeilijk om de grond in te dringen. Na de overstroming is de grond dus binnen de kortste keren uitgedroogd en verdorren de planten. De natuur die overblijft concentreert zich om de natuurlijke plassen water die blijven liggen in het park. Alle Olifanten, gazelles, waterbuffalo's, hyena's, nijlpaarden, impala's, zebra's en andere wilde dieren verdringen elkaar om de waterplassen. Maar ook geiten, ezels en koeien van de lokale Masai stammen moeten leven van hetzelfde water en dezelfde vegetatie. Het is dan ook niet ongewoon dat een geit of koe vertrapt wordt door een olifant. Dit tot woede van de lokale bevolking die dan de Olifant wil doden.

Tot overmaat van ramp gaan de wilde dieren bij bosjes dood tijdens het droge seizoen. Hierdoor neemt de biodiversiteit af en zelfs het Eco toerisme waardoor de inkomsten van de Kenya Wildlife Service achteruit gaan en er dus nog minder geld is voor het behoud van de natuur waar iedereen zo van afhankelijk is.

De oplossing van de Westerveld Foundation die in samenwerking met de TU gerealiseerd is, is even simpel als robuust. Zorg dat het water tijdens het regenseizoen vastgehouden wordt. Het plan wat hiervoor uitgewerkt is bestaat uit twee delen, een greppel systeem en een gigantische zanddam. Tijdens de overstromingen loopt het greppel systeem vol met water, dit heeft een tweeledig effect. Ten eerste wordt de kracht van de overstroming afgeremd door het greppel systeem en ten tweede blijven de greppels vol met water staan op het moment dat het water zakt. Hierdoor heeft het water de tijd om langzaamaan de grond in te trekken. Dit heeft een hoger grondwater peil tot gevolgd en zorgt er dus voor dat er meer vegetatie kan groeien in en tussen het greppel systeem door. Het verschil tussen de locatie met greppels en zonder greppels is verbluffend.

De zanddam ligt aan het eind van het greppel systeem en vangt het water op van de overstroming. De dam is zo hoog dat een groot water reservoir ontstaat na het regenseizoen. Vanaf het begin van het droge seizoen komen dieren drinken bij de dam. De dam houdt zoveel water vast dat het gehele jaar door water in de dam blijft staan.

De dam en de greppels worden door de lokale bevolking onderhouden in samenwerking met de Kenya Wildlife Service. Door het behoud van de natuur heeft iedereen voordeel. De toerist kan meer wilde dieren zien. De Kenya Wildlife Service heeft als beheerder van het park meer inkomsten. Van het geld wordt het REAL project betaald, onderhouden en uitgebreid. Ook wordt een gedeelte van de inkomsten besteed aan een vergoeding van de lokale bevolking als er een geit of koe vertrapt wordt door een olifant. Hierdoor is de lokale bevolking gebaat bij het natuurbehoud, afgezien van hun persoonlijke inkomsten uit het toerisme door verkoop van voedsel, onderdak, toeristische rondleidingen en kunst. Doordat er meer groen is zal het wild het vee niet meer verdringen of vertrappen. Ook is er meer hout beschikbaar voor bijvoorbeeld koken doordat er meer bos ontstaat.

Recentelijk is het REAL project uitgebreid naar een tweede locatie. Een traditioneel dorp wat voor haar overleven afhankelijk is van veehouderij en bijverdient door toeristen de traditionele Masai manier van leven te laten zien. Dit dorp ligt in het midden van een dorre vlakte aan de rand van het Amboseli National Park en werd veelvuldig geraakt door overstromingen tijdens het regenseizoen. Zij hebben de hulp gevraagd van de Westerveld Foundation en de Kenya Wildlife Service om de overstromingen te controleren met een zelfde soort greppel systeem als bij de eerste locatie gegraven is.

De Westerveld Foundation heeft positief gereageerd en de fondsen zijn bij elkaar gekregen om dit tweede project gestalte te geven. Een systeem van vijftien greppels werd twee jaar geleden aangelegd en sindsdien is het dorp niet meer overstroomd. Voorzichtig beginnen de eerste bosjes hun hoofd op te steken in en tussen de greppels. Het resultaat zal pas over een paar jaar goed zichtbaar zijn en plannen voor het rondleiden van vogelspotters in het miniparkje van het dorp zijn al in de maak.

Een tweede initiatief, gerelateerd aan het REAL project, vanuit het dorp is het aanplanten van de Atrofa plant tussen de eerste paar geulen. Binnen een aantal jaar wil het dorp ook Atrofa zaden, gebruikt voor het maken van biodiesel, gaan produceren om zo hun afhankelijkheid van veehoeden te verkleinen.

Concluderend, REAL is een project met winst voor alle betrokken partijen, zelfs de westerse donateurs die dit project mogelijk hebben gemaakt zullen blij zijn om nog jaren op vakantie in Kenia te genieten van de natuur, de wilde dieren en de Masai cultuur. Een fantastisch voorbeeld van duurzame ontwikkeling met winnaars alom.